19

Tuesday, March

Prawo i Podatki

Przestępczość zorganizowana w Rosji
 /  / Przestępczość zorganizowana w Rosji
Przestępczość zorganizowana w Rosji

Przestępczość zorganizowana w Rosji

Przestępczość zorganizowana w Rosji

Przestępczość zorganizowana w Rosji nie jest zjawiskiem nowym. Przypuszczalnie pierwsze grupy kryminalne pojawiły się w Rosji już w XVI wieku. W początkach XX w. spory zaś udział mieli Rosjanie w zorganizowanej przestępczości w Europie i USA.

Początki współczesnej przestępczości zorganizowanej w Rosji to lata 60-te XX. Wtedy to w ZSRR pojawiły się pierwsze zorganizowane grupy przestępcze. W kolejnych dziesięcioleciach następował wzrost liczby grup, jak również zwiększał się ich stopień zorganizowania.

Wraz z upadkiem Związku Radzieckiego, któremu towarzyszyły gwałtowne zmiany w sferze polityki i ekonomii doszło do gwałtownego wzrostu przestępczości. Decentralizacja oraz utrata przez władze kontroli nad wieloma sferami życia spowodowały, że grupy kryminalne zyskały stosunkowo łatwy dostęp do broni, materiałów wybuchowych oraz do innych urządzeń, które ułatwiać mogą przestępczy proceder. Uwolnienie gospodarki oraz wielkie zapotrzebowanie wewnętrznego rynku Rosji i innych krajów Wspólnoty Niepodległych Państw na wszelkiego rodzaju dobra konsumpcyjne spowodowały, że rozwijająca się przestępczość zainteresowała się biznesem. Brak przejrzystych reguł w biznesie oraz niedoskonałość systemu prawnego ułatwiały w znakomity sposób różnego rodzaju malwersacje, przestępstwa związane z prywatyzacją oraz pranie brudnych pieniędzy. W tym też czasie rosyjska mafia stała się nielegalną strukturą stosująca przemoc, mającą znaczny wpływ na legalne organy państwowe.

Opisanym powyżej procesom towarzyszył także masowy odpływ dobrze wyszkolonych funkcjonariuszy z takich służb jak KGB, milicja, armia. Osoby te w dużym stopniu wzmocniły potencjał przestępczych struktur a także zasiliły tworzące się licznie w latach 90-tych w Rosji przedsiębiorstwa świadczące usługi ochroniarskie na rzecz prywatnej gospodarki. Te ostatnie firmy często służą także przestępczym celom, czy mają wręcz charakter osobistych armii.

W rozwoju zorganizowanej przestępczości w Rosji dostrzegalne są dwa trendy. Z jednej strony dochodzi do specjalizacji poszczególnych grup, z drugiej zaś do ich koncentracji i łączenia się w większe struktury. Katarzyna Laskowska wyróżnia 4 etapy rozwoju rosyjskojęzycznej przestępczości zorganizowanej w latach 90-tych ubiegłego wieku:

Etap I – przestępcy dokonywali kradzieży, bogacili się dzięki możliwościom i pomocy środowiska przestępczego oraz łączyli się w zwarte grupy w celu maksymalizacji osiąganych dochodów i ucieczki od odpowiedzialności karnej;

Etap II – przestępcy akumulowali duże środki finansowe pozwalające na organizację i utrzymanie grupy przestępczej, zabezpieczenie, jak i wzrost osiąganych dochodów, podtrzymywanie dyscypliny w grupie oraz korumpowanie i posiadanie powiązań z urzędnikami gwarantującymi bezpieczną działalność grupy (tworzącymi tzw. parasol ochronny);

Etap III – przestępcy gromadzili dostateczne środki finansowe w kraju i za granicą w celu nabywania przedsiębiorstw, banków, nieruchomości, a także na wpływanie, korumpowanie i utrzymywanie w celach lobbingowych kontaktów z przedstawicielami organów państwowych różnego szczebla;

Etap IV – przywódcy grup przestępczych „legalizowali się”, przenikając do struktur organów władzy publicznej i podporządkowują gospodarkę przestępczym interesom.

Wg szacunków Rosyjskiego MSW w 1991 roku w Rosji działały 952 grupy, w 1992 – 4352, w 1993 – 5691, w 1994 – 8059 a w 1995 już 8222. Liczba osób uczestniczących w zorganizowanej przestępczości wynosiła odpowiednio w 1991 r. – 14997 osób, w 1992 r. – 18878, w 1993 – 27630, w 1994 – 35348, w 1995 = 32068.

Strefy wpływów poszczególnych grup przestępczych podzielone są w Rosji z jednej strony według kryterium rzeczowego (na przykład hazard kontrolowany jest przez tzw. grupę społeczną, handel złotem i kamieniami szlachetnymi kontrolują grupy inguskie, narkobiznes – grupy azerskie) z drugiej według podziału terytorialnego. Wyróżnia się takie kryminalne regiony jak: Region Centralny, Region Północny i Północno – Zachodni, Region Wołgowiatski, Region Centralny Czarnoziemny, Region Przymorski, Region Północnokaukazki, Region Południowy, Region Uralski, Region Wschodniosyberyjski, Region Zachodniosyberyjski oraz Region Dalekowschodni.

Jeśli chodzi o obszary zainteresowań grup przestępczych w Rosji, to stwierdzić należy, że grupy te dążą do maksymalizacji zysków i podejmują wszelką dochodową działalność. Tradycyjne gałęzie działalności to handel narkotykami, bronią, kradzież i przemyt samochodów, hazard i prostytucja. Przestępczość zorganizowana w Rosji to także wymuszanie haraczy, przejmowanie kontroli nad legalnym biznesem, w tym także przejmowanie siłą lub w zamian za długi udziały i akcje przedsiębiorstw, uczestnictwo w prywatyzacji majątku publicznego, który często nabywany jest poniżej realnej wartości (wg szacunków 500 największych rosyjskich przedsiębiorstw o wartości ok. 200 mld USD sprzedano za 7, 2 mld USD!), wyłudzenia, korupcja, przestępczość komputerowa oraz bardzo dochodowy handel materiałami rozszczepialnymi.

Przywódcy przestępczych grup w Rosji organizują wiele przedsięwzięć w zakresie nowych obszarów działania. Kierunki działania i rozwój przestępczej działalności są omawiane na mafijnych szczytach. Szczyty takie odbywały się m. in. w lipcu 1993 roku w Erewaniu, gdzie doszło do spotkania przedstawicieli mafii rosyjskiej, włoskiej i kolumbijskiej poświęconego formom prania pieniędzy, w listopadzie 1993 roku w Pradze, na którym to szczycie przywódcy mafii rosyjskiej zgodzili się, w zamian za dostęp do włoskich szlaków przerzutu narkotyków z Azji, prać pieniądze mafii włoskich, w styczniu 1995 w Puerto Rico, gdzie doszło do ustalenia stref wpływów pomiędzy grupami rosyjskimi a kolumbijskimi.

Mafia rosyjska jest silnie powiązana ze światem polityki, dzięki czemu wywiera istotny wpływ na decyzje podejmowane przez organy legalnej władzy. Dzieje się tak za sprawą korupcji, która w Rosji sięga najwyższych szczebli oraz niewydolności aparatu ścigania i wymiaru sprawiedliwości. Przestępcza elita, którą tworzą najważniejsi i najbogatsi przywódcy grup przestępczych stałą się częścią elity rządzącej państwem, zaś w samych przestępczych organizacjach najistotniejszą rolę odgrywają tzw. wory w zakonie, czyli złodzieje w majestacie prawa. Ci ostatni to najbardziej zatwardziali przestępcy – zawodowcy i recydywiści.

Rosyjska przestępczość zorganizowana ma często międzynarodowy charakter zaś oddziały rosyjskiej mafii są obecna praktycznie na całym świecie m. in. w krajach WNP, USA, Włoszech, Francji, Szwajcarii, Wielkiej Brytanii, Danii, Niemczech i Polsce.

Jeśli chodzi o system organów porządku publicznego, którego zadaniem jest przeciwdziałanie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej, to już w listopadzie 1988 roku w MSW został utworzony pion operacyjno – dochodzeniowy do walki z przestępczością zorganizowaną. Od początku lat 90-tych rozpoczęto tworzenie specjalnych jednostek do walki z przestępczością zorganizowaną: ORB – Biura Operacyjno – dochodzeniowe, UBOP – Wydziały do Walki z Przestępczością Zorganizowaną. W 1989 roku powołano VI Wydział MSW ZSRR a rok potem 12 międzyregionalnych struktur w urzędach spraw wewnętrznych.

Po rozpadzie ZSRR, w 1992 roku w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych Federacji Rosyjskiej utworzono Główny Wydział do spraw Przestępczości Zorganizowanej. Wydział ten powiązano z 12 Regionalnymi Wydziałami ds. Przestępczości Zorganizowanej – RUOP.

Kolejna reorganizacja służb odpowiedzialnych za walkę z najgroźniejszą przestępczością miała miejsce w 2000 r. Podstawą zmian była uchwała rządu Federacji Rosyjskiej o pododdziałach milicji kryminalnej. W myśl uchwały oddziały zwalczające zorganizowaną przestępczość zostały włączone w struktury federalnej milicji kryminalnej. Pracami FMK kieruje Komitet Federalnej Milicji Kryminalnej przy MSW Rosji.

Obok milicji, zwalczaniem najgroźniejszej przestępczości zajmuje się także Federalna Służba Bezpieczeństwa. W ramach tej służby działają pododdziały operacyjno – dochodzeniowe i śledcze. Zgodnie zaś z dekretem Prezydenta Federacji Rosyjskiej o zatwierdzeniu ustawy o Federalnej Służbie Bezpieczeństwa FR i jej struktury z dnia 6 lipca 1998 r. w Federalnej Służbie Bezpieczeństwa funkcjonuje specjalny wydział, którego zadaniem jest rozpracowywanie zorganizowanej przestępczości.

Poza wymienionymi służbami zadania z zakresu walki z przestępczością zorganizowaną wykonują także straż graniczna i służba celna a także milicja skarbowa.

About the author:

Related posts